Algemeen:

In een vrachtauto met een toegestane maximummassa van meer dan 3500 kg. of autobus die ingezet wordt bij trajectvervoer over meer dan 50 kilometer of voor besloten busvervoer moet een tachograaf zijn aangebracht (EU-verordeningen 561/2006 en 3821/85).

Als een autobus wordt gebruikt voor het openbaar, stads- en streekvervoer tot maximaal 50 kilometer rijafstand, hoeft er dus geen tachograaf aanwezig te zijn. Er wordt dan gereden volgens een goedgekeurde dienstregeling. Daarin zijn alle rijtijden, stops, enzovoort in opgenomen.
Tevens is er in februari 2014 nieuwe Europese wetgeving aangenomen, die in fases in werking zal treden. In mei 2017 is die nieuwe EU-verordening de verouderde wetgeving gaan vervangen.

In de nieuwe EU-verordening 165/2014 is onder meer geregeld, dat alle tijd die word benut voor andere werkzaamheden, zoals beschikbaarheidstijd en elke vorm van rust (dagelijkse- of wekelijkse rust, eventueel ook achteraf) moet worden geregistreerd. Ook is in de nieuwe wetgeving nu heel expliciet opgenomen, dat tachograafschijven en/of bestuurderskaarten beschermd moeten worden. Beschadigingen zoals krassen of het niet uit kunnen lezen van een bestuurderskaart mogen niet meer voorkomen. Gebeurt dit wel, dan kun je daarvoor al een bekeuring krijgen.
Dit alles is in de wetgeving opgenomen om mogelijke fraude ook op die manier aan te kunnen pakken.

Eén van de punten, is het afschaffen van het zogenaamde ‘Patronaal Attest’ (verlofbriefje of afwezigheidsbriefje). In sommige landen in Europa wordt hierop nog steeds gecontroleerd, hoewel het in feite niet meer mag. Artikel 34 van de EU-verordening 165/2014 verbiedt het lidstaten om hier nog op te controleren. Toch worden bij het niet aanwezig hebben van een verplichte deugdelijke ‘achteraf-registratie’ van de tijden in dat artikel genoemd en bij het bovendien ontbreken van zo’n formulier nog stevige boetes uitgedeeld.

Het advies van het ILT is bij grensoverschrijdend vervoer bij een hiaat in de registratie dan voorlopig toch maar zo’n Patronaal Attest te blijven gebruiken. Dit omdat in Europa bij een controle altijd de gegevens van de 28 kalenderdagen (terug in de tijd) moeten kunnen worden getoond.

Zie hiervoor ook de website van het ILT op dat punt. https://www.ilent.nl

In Nederland wordt niet meer op het Patronaal Attest gecontroleerd. Daar zal een controlerend ambtenaar in contact moeten treden met het vervoersbedrijf. Dit om de beweringen van een chauffeur dat hij vrij was, ziek was of een cursusdag heeft gehad te kunnen controleren. Verder moet sinds 2 maart 2015 op grond van die nieuwe EU-wetgeving alle tijd achteraf worden geregistreerd. Ook de uren rust, (vrije tijd dus). Dit wordt de handmatige registratie achteraf genoemd.

Wat is dan een vrachtauto of autobus en wat is ‘toegestane maximum massa’?

Begrip vrachtauto:
Nederlandse wetgeving (Atb-vervoer):
Motorvoertuig of samenstel van voertuigen ingericht voor het vervoer van goederen, of een met een motorvoertuig samengevoegde aanhangwagen ingericht voor het vervoer van goederen, waarbij het toegestane maximummassa hoger is dan 3500 kilogram.
Europese wetgeving: (EU / AETR):
Motorrijtuigen ingericht voor het vervoer van goederen, waarbij de toegestane maximum massa, aanhangwagens of opleggers inbegrepen, meer bedraagt dan 3500 kilogram.

Begrip autobus:
Nederlandse wetgeving (ATB-vervoer):
Motorrijtuig, al dan niet voorzien van een aanhangwagen, ingericht voor het vervoer van meer dan 8 personen, de bestuurder daarbij niet inbegrepen.
Europese wetgeving EU / AETR:
Voertuig gebouwd of permanent toegerust voor het vervoer van meer dan 9 personen, de bestuurder daaronder
begrepen’.

Wat is toegestane maximummassa?
Het eigen (rijklaar-)gewicht van een voertuig vermeerderd met het toegestane laadvermogen.
Bij combinaties dienen die uitkomsten bij elkaar opgeteld te worden!

Het volgende voorbeeld:
Een VW-bus weegt leeg ± 1.400 kg.
Laadvermogen bedraagt ook ± 1.600 kg.
Toegestane maximum massa ± 3.000 kg.
Tachograafplichtig? Nee.
Nu koppel ik achter zo’n busje een tandemasaanhangwagen met toegestane maximum massa van 1500 kg.
Tachograafplichtig? Ja (Uitzonderingen zijn er mogelijk)

Wat is de toegestane maximummassa?
Het eigen (rijklaar-)gewicht van een voertuig vermeerderd met het toegestane laadvermogen.
Bij combinaties dienen die uitkomsten bij elkaar opgeteld te worden!
Het volgende voorbeeld:
Een VW-bus weegt leeg: ± 1.400 kg.
Laadvermogen bedraagt ook: ± 1.600 kg.
Toegestane maximummassa: ± 3.000 kg.
Tachograafplichtig? Nee.

Koppel je achter zo’n busje een tandemasaanhangwagen met toegestane maximummassa van 1500 kg.
Tachograafplichtig? Ja (Uitzonderingen zijn er mogelijk)

Dodge Ram (N2 BA / Bedrijfsauto)
Ledig Gewicht: 3.132 kg.
Laadvermogen: 860 kg.
Toegestane maximummassa: 3.992 kg.
Tachograafplichtig?
In principe: Ja!
Ook zonder aanhangwagen al, tenzij je onder een uitzondering voor het gebruik van de tachograaf valt.
Voor een actueel overzicht voor ontheffingen en uitzonderingen kun je altijd controleren op de website van het ILT.

N.B.: Bovenstaande voorbeelden zijn gebaseerd op algemene EU-regelgeving. Die wordt ook in Nederland toegepast.
In andere Europese landen kan men soms afwijkende gewichten hanteren. Bijvoorbeeld in Duitsland kan een voertuig al vanaf 2800 kg. toegestane maximummassa tachograafplichtig zijn.